Mở tung không gian sáng tạo để đất nước không hụt hơi

TS TRẦN NGỌC HUY (phụ trách mảng điều khiển tự động, Phòng thí nghiệm trọng điểm quốc gia DCSE):

Đã thiếu tiền lại cứ phải… xin phép

Những người trẻ khi đề xuất ý tưởng mới có thể sẽ đối mặt với một số kiểu phản hồi như đề tài cũ, thế giới đã làm rồi. 

Nhưng điều quan trọng, nước mình đã làm được chưa? 

Dân trong nghề chúng tôi thường nói cuộc cách mạng lần thứ ba mình còn chưa làm xong thì làm sao tiến tới lần thứ tư. Đi tắt đón đầu, đi hoài kết quả ra sao? Gốc vấn đề ở chỗ: phải có nền móng vững mới đi lên được.

Người trẻ muốn làm cái này cái kia nhưng không có kinh phí, không đủ mối quan hệ, gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận đề tài, dự án. 

Những chương trình hỗ trợ tiến sĩ dưới 35 tuổi là có nhưng không phải dễ tiếp cận. Việc đánh giá đề tài nghiên cứu nhiều lúc dựa vào cảm tính chủ quan, người trẻ khó trao đổi lại. Vì vậy, cần những người đánh giá đề tài có tầm nhìn.

Ví dụ drone (máy bay không người lái) là hướng nghiên cứu đang phát triển rất mạnh trên thế giới vì khả năng ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực môi trường, quân sự, hậu thảm họa…, những nơi con người không tiếp cận được. 

Chưa kể rất nhiều người thích chơi drone, học sinh cấp I, cấp II tò mò loại hình này, đam mê nghiên cứu khoa học từ nhỏ. 

Nhưng luật quy định muốn bay phải xin phép. Chúng ta không tạo điều kiện thuận lợi nhất cho lĩnh vực này, liệu có ai xin được đề tài nghiên cứu về drone phục vụ dân sự?

Tôi có cảm giác máy bay không người lái, tàu ngầm và một số hướng nghiên cứu khác tưởng chừng đang là sân chơi riêng của ai đó. Trong khi khu vực đại học, giới nghiên cứu mới là nơi tạo ra nhiều đóng góp cho sự phát triển. Nếu khu biệt trong một giới nghiên cứu thì bao giờ mới phát triển chất lượng?

Nghiên cứu cũng như tay nghề, phải làm nhiều mới giỏi được, không thì lụt nghề. Mặc dù có đề tài tâm huyết, nhưng xoay xở hoài không được, người ta vì cơm áo gạo tiền phải tính đường khác, kiếm việc nhẹ nhàng, thu nhập tốt; nhưng như vậy con đường nghiên cứu để tạo điều gì có giá trị chẳng đi đến đâu cả. 

Tuy nhiên, cũng còn nhiều nhóm nghiên cứu chuyển hướng, tự nuôi đề tài họ tâm huyết, không ngồi không đợi đầu tư.

ĐINH THÀNH HIẾU (hạng nhất giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học 2017, Bộ GD-ĐT):

Gặp được người khơi dậy khả năng sáng tạo

Cơ sở vật chất, máy móc kỹ thuật phục vụ nghiên cứu khoa học của sinh viên tại trường học thật lòng mà nói còn khá hạn chế. Do vậy, các thí nghiệm, thực nghiệm khoa học để đi đến kết quả cuối cùng sẽ khó thực hiện được với quy mô lớn.

May mắn là nhóm chúng tôi được nhà trường và người hỗ trợ, hướng dẫn rất tận tình. Nhờ các mối quan hệ của giảng viên hướng dẫn mà chúng tôi có điều kiện thực nghiệm các nghiên cứu tại các vườn tiêu thực tế bên ngoài.

Mỗi người có sự sáng tạo riêng nhưng sự dẫn dắt của người hướng dẫn là rất quan trọng vì họ sẽ biết cách khơi dậy khả năng sáng tạo trong chúng tôi. Song song đó cần đầu tư nhiều hơn về cơ sở vật chất, máy móc phục vụ nghiên cứu và nếu sinh viên được tạo điều kiện đến nghiên cứu tại phòng thí nghiệm ở các viện, trung tâm thì quá tốt.

Tham gia các cuộc thi cũng là cách giới thiệu đề tài nghiên cứu ra thực tế. Tuy nhiên những người nghiên cứu trẻ chúng tôi rất cần được các công ty bên ngoài đặt hàng, hỗ trợ điều kiện, trang thiết bị nghiên cứu và cả quy trình sản xuất để có thể thương mại hóa, phát triển sản phẩm vào thực tế cuộc sống.

Anh ĐOÀN KIM THÀNH (Trung tâm Phát triển khoa học và công nghệ trẻ, Thành đoàn TP.HCM):

Kết nối, chuyển giao kết quả nghiên cứu

Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka được Thành đoàn TP.HCM kiên trì tổ chức nhiều năm qua ngoài phát huy khả năng nghiên cứu của sinh viên còn góp phần tạo động lực, môi trường cho sinh viên sáng tạo. 

Từ giải thưởng của riêng TP.HCM, sau khi mở rộng ra cả nước hai năm qua đã chứng minh có sức hút lớn và số lượng trường tham gia giải thưởng mỗi năm đều tăng.

Có thể nói đến nay Euréka đã cùng góp phần với ngành giáo dục xây dựng môi trường học thuật, tạo đam mê cho sinh viên nghiên cứu khoa học, cũng là cơ sở xây dựng nguồn lực khoa học trẻ sau này.

Không dừng trao thưởng cho các nghiên cứu có kết quả tốt, chúng tôi còn tìm kiếm các nguồn học bổng để giúp các bạn tiếp tục đeo đuổi đam mê học tập, nghiên cứu; tạo điều kiện để các bạn phát triển đề tài, hỗ trợ nghiên cứu sâu hơn và phát triển sản phẩm ứng dụng vào thực tế.

Ngoài ra, sau trao thưởng, chúng tôi kết nối chuyển giao đề tài của các bạn cho những đơn vị quan tâm. 

Với nghiên cứu sử dụng được liền kết quả sẽ chuyển giao ngay cho nơi có nhu cầu. Tuy nhiên nghiên cứu dạng này với sinh viên còn khá hạn chế nên phần lớn là chúng tôi giúp chuyển giao để các bạn có môi trường, điều kiện nghiên cứu chuyên sâu hơn, tiếp tục phát triển đề tài mang tính ứng dụng cao hơn và sử dụng được sau đó.